خبرگزاری تسنیم دوشنبه 2 مرداد 96 شناسه خبر 1472118 : وزیر بهداشت در اظهارنظر غیرتخصصی گفت: «دولت سالانه ١٥ هزار میلیارد تومان برای گندم پرداخت می‌کند که ۸هزار میلیارد آن تقریباً می‌شود گفت فقط برای این است که بگوییم ما خودکفا هستیم.»این نقد وزیر نشان‌دهنده عدم اطلاع او از مقوله فنی و مهم«خودکفایی» است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سلسله گزارشهای «خودکفایی در غذا» ذیل پرونده ویژه «مزرعه پدری»، در پی معرفی ظرفیتهای ناشناخته کشاورزی ایران است.
(+) از کل پرونده «مزرعه پدری» اینجا دیدن کنید.
با مرور 16 شماره قبلی این گزارشها کاملاً روشن است که جز طیف خاصی که نظریه «مزیت نسبی» یا گفتمان «محدودیت آب» را در کشور دنبال می‌کنند، سایر متخصصان و فعالان این حوزه، خودکفایی در اقلام اساسی و خوداتکایی در سایر اقلام کشاورزی را ضروری می‌دانند و رسیدن به این هدف را با اتخاذ تدابیری اندک، ممکن و لازم می‌شمرند. در میان تمامی وزرای این حوزه در سالهای پس از انقلاب، تنها عیسی کلانتری است که خودکفایی را یکسره نفی می‌کند و حتی اخیراً آن را «مزخرف» دانسته است. سایر وزرا ــ حتی محمود حجتی که از منظر سیاسی به کلانتری نزدیک است ــ این نظرات را ناصحیح و بعضاً مغرضانه دانسته‌اند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، توجه به الگوهای بهره‌وری کشاورزی می‌تواند راهگشای خودکفایی در اقلام ضروری باشد. چنان که برای مثال توجه به این امر در کشور مصر ــ با وجود توانمندیها و ظرفیتهای فنی و انسانی مشابه ایران ــ سبب شده میانگین برداشت گندم در این کشور 6.5 تن در هکتار در برابر 3.7 تن ایران باشد؛ جالب اینکه بر اساس آمارهای رسمی فائو میانگین بارش در مصر تنها 51 و در ایران 240 میلیمتر است. همچنین توجه به الگوی مدیریت منابع آب کشاورزی می‌تواند مشکل محدودیت در این حوزه را کاملاً مرتفع نماید.
اما دعوا بر سر لزوم یا نفی خودکفایی به افراد کارشناس در این حوزه منحصر نیست. اخیراً بازار اظهارنظر غیرمتخصصان این حوزه نیز داغ شده است. حسن قاضی‌زاده هاشمی ــ وزیر محترم بهداشت ــ اخیراً در اظهارنظری، هزینه کردن برای خودکفایی گندم را نادرست شمرده است. او بدون توجه به اظهارنظرهای کارشناسی مبنی بر لزوم پرداختن به الگوهای افزایش بهره‌وری، در گفتگو با شرق، روزنامه حامی دولت، با نقد نادرست بحث خودکفایی در گندم، هزینه کردن در این حوزه را نادرست دانست.
حسن قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با مثال زدن درخصوص هزینه‌های دولت برای خودکفایی گندم گفت: «مجموع پولی که دولت تا امروز برای طرح تحول سلامت گذاشته حدود ١٢ هزار میلیارد تومان است که یک قلم آن بیمه‌شدن رایگان ١١ میلیون نفر بوده. در کنار همه دستاوردهای دیگری که داشته، مقایسه کنید با پولی که دولت برای خودکفاشدن گندم پرداخت. سالانه ١٥ هزار میلیارد تومان، آن رقم ١٢ هزار میلیارد در طول چهار سال گذشته بود. دولت سالانه ١٥ هزار میلیارد تومان برای گندم پرداخت می‌کند که 8 هزار میلیارد آن تقریباً می‌شود گفت فقط برای این است که بگوییم ما خودکفا هستیم. چون همان مقدار گندم را به قیمت هشت هزار میلیارد کمتر می‌شود وارد کرد. رقمی را آقای دکتر جهانگیری فرمودند راجع به بودجه آموزش‌وپرورش که از 14 هزار و 200 میلیارد تومان در سال، در شروع دولت به 31 هزارو 5000 میلیارد تومان رسیده. فقط با این دو عدد مقایسه کنید، دستاوردهای طرح تحول سلامت را و رضایتمندی‌ای که مردم از این خدمت معیشتی و انسانی دارند در مقایسه با دو اقدام دیگر. یعنی کار دولت برای خودکفایی گندم و تازه گندمی که بخشی از آن نیاز نیست و خوراک دام می‌شود و تبدیل به نان نمی‌شود و اقدامی که در مورد آموزش‌وپرورش کرد و رضایت‌مندی و عدم رضایتی که ممکن است در جامعه آموزش‌وپرورش ما باشد. در طرح تحول ما عددی را هزینه نکردیم در کنار دستاوردی که داشتیم. هنوز خیلی فاصله داریم حتی در مقایسه با بعضی از کشورهای اطراف‌مان.»
به نظر می‌رسد وزیر محترم بر آراء کارشناسی درباره لزوم خودکفایی «با ابزار افزایش راندمان و مدیریت صحیح منابع آب» ــ که به کاهش قیمت داخلی تا سطح قیمت جهانی منجر می‌شود ــ اشراف کافی ندارد.
از سوی دیگر با وجود اظهارنظر کارشناسان مبرز این حوزه، مبنی بر ضرورت و امکان خودکفایی در اقلام اساسی و خصوصاً گندم، و پیگیریهای مجدانه و پرشمار رهبر معظم انقلاب از سه دهه پیش تاکنون، این اظهارات غیرکارشناسانه جای بررسی بیشتر و اصلاح دارد.
